NATO Zirvesi 11-12 Temmuz tarihlerinde Rusya sınırına yaklaşık 300 kilometre uzaklıktaki Vilnius’ta yapılacak.
Nisan ayında Finlandiya’nın da katılımıyla sayısı 31’e ulaşan üye ülkelerin devlet ve hükümet liderlerinin yanı sıra üyelik için davet edilen ancak kabul edilmeyen İsveç’in liderlerinin de katılacağı zirveye, Japonya, Güney Kore, Avustralya ve Yeni Zelanda. Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelensky’nin de tepe için Vilnius’a gideceği açıklandı.
1990’da Sovyetler Birliği’nden ayrılan ilk cumhuriyet olan ve 2004’te İttifaka katılan Litvanya’da tartışılacak iddiaların başında Rusya’nın operasyonunun devam ettiği Ukrayna geliyor. Ukrayna başlığı altında buna artan askeri destek var. ülkenin önümüzdeki birkaç yılı kapsayacak şekilde Sovyet dönemi malzemelerinin NATO standartlarına getirilmesi, Ukrayna ile siyasi ilişkilerin yükseltilerek NATO-Ukrayna Konseyi’nin kurulması ve ilk toplantısı ve verilecek güvenlik garantileri Ukrayna
Güvenlik garantileri çerçevesinde Ukrayna NATO üyeliğine sahiptir. NATO ülkelerinin zirvede, 15 yıl önce Bükreş’te olduğu gibi Ukrayna’nın İttifaka üye olacağını doğrulaması bekleniyor. Ancak bunun ne zaman ve nasıl olacağı konusunda kesin bir mesaj vermek mümkün görünmüyor.
Başta ABD olmak üzere birçok NATO ülkesi Ukrayna’nın Rusya ile devam eden kriz sona ermeden ittifaka katılamayacağını vurguluyor.
Vilnius Zirvesi’ndeki bir diğer önemli konu da İsveç’in üyelik başvurusu olacak. Finlandiya’nın Nisan 2023’te üyeliğe kabul edilmesinin ardından İsveç’in üyelik sürecinin bir an önce tamamlanması için hem NATO’dan hem de birçok NATO ülkesinden daha önce en üst düzeyde açıklamalar yapılmıştı. Ancak Türkiye’nin meşru güvenlik kaygılarının giderilmesi beklentisinin karşılanmaması ve İsveç’te terörle mücadele için yapılan yasal düzenlemelerin uygulamada beklenen sonuçları vermemesi bu ülkenin üyelik sürecinin önünde engel teşkil etmektedir.
NATO’nun Rusya’ya karşı oluşturduğu yeni askeri planların da tepedeki başkanlar tarafından onaylanması hedefleniyor.
Üç bölge için İttifak’ın savunmasını ve caydırıcılığını artırmaya yönelik gizli askeri planlar hazırlandı. Bunlardan ilki Atlantik ve Kuzey Avrupa’yı, ikincisi Baltıklardan Alplere uzanan Orta Avrupa bölgesini ve üçüncüsü de Akdeniz’den Karadeniz’e kadar olan bölgeyi kapsamaktadır.
Planlar, NATO güçlerinin bu bölgelerde karada, denizde, havada, uzayda ve siber uzayda ne zaman, nasıl ve ne zaman konuşlandırılacağını ve tehdit durumunda nasıl hareket edileceğini belirliyor. Planlar dahilinde NATO, yaklaşık 300.000 kişilik bir kuvveti en fazla 30 gün içinde doğu kanadına nakletmeyi hedefliyor.
Liderler ayrıca Vilnius’ta savunma harcamalarının artırılması hakkında konuşacaklar. Bu kapsamda Savunma Üretimi Eylem Planı’nın onaylanması bekleniyor.
